8મીએ આંતરરાષ્ટ્રીય મહિલા દિવસ છે. વર્ષનો એક દિવસ જે સમગ્ર વિશ્વમાં માત્ર એક જ હેતુ માટે ઉજવવામાં આવે છે, એક સંદેશ કે સ્ત્રીઓ પણ મનુષ્ય છે; કે સ્ત્રીઓ પણ સમાન છે; કે તેમના માનવીય અને બંધારણીય અધિકારો સમાન છે; તેઓને આ દુનિયામાં અસ્તિત્વ, અભ્યાસ, વૃદ્ધિ અને સન્માન સાથે જીવવાનો સમાન અધિકાર છે.
ઈતિહાસ એ વાતનો સાક્ષી છે કે છોકરીઓને શિક્ષણ અને મિલકત સહિત સન્માન સાથે જીવવાનો માનવ અધિકાર બહુ મોડો મળ્યો. પરંતુ આજે વિશ્વના કોઈપણ દેશનું બંધારણ એવું નથી કહેતું કે તેમના નિયમો અને નિયમો લિંગ પ્રમાણે અલગ હશે. દરેક વ્યક્તિ સમાનતાને સમર્થન આપે છે. એટલું જ નહીં, મહિલાઓ સાથે થયેલા ઐતિહાસિક અન્યાયની ભરપાઈ કરવા માટે ઘણા દેશોએ મહિલાઓને નોકરીઓથી લઈને સંસદ સુધી દરેક બાબતમાં અનામત પણ આપી. તેઓ કહે છે કે સમાનતા ત્યારે જ વ્યાજબી છે જ્યારે દોડની શરૂઆતની રેખા સમાન હોય.
તેથી મહિલા દિવસની ઉજવણીનો હેતુ એ સંદેશ આપવાનો છે કે સદીઓથી ચાલી આવતી સ્ત્રી-પુરુષ વચ્ચેની તમામ અસમાનતા ખોટી છે અને તેનો અંત આવવો જોઈએ. દરરોજ આપણું જીવન એક સુંદર, બહેતર અને સમાન વિશ્વ બનાવવાની દિશામાં એક પગલું છે. અને આ પગલું દરરોજ આગળ વધી રહ્યું છે. ભલે ધીમી ગતિએ, દુનિયા દરરોજ બદલાતી રહે છે. છોકરીઓ દરરોજ બદલાતી રહે છે અને માત્ર છોકરીઓ જ નહીં, છોકરાઓ પણ બદલાઈ રહ્યા છે.
માત્ર 26 વર્ષ પહેલા ભારતીય સેનાએ એક મહિલાને માત્ર એટલા માટે નોકરીમાંથી કાઢી મુકી હતી કારણ કે તેણે લગ્ન કરી લીધા હતા. તેનું નામ સેલિના જ્હોન હતું. સેલિના ભારતીય સેનામાં નર્સ હતી. જ્યારે તે નોકરીમાં જોડાઈ ત્યારે તેના લગ્ન થયા ન હતા. થોડા વર્ષો સુધી સેવા આપ્યા પછી, તેણે આર્મી ઓફિસર સાથે લગ્ન કર્યા અને સેનાએ તેને એમ કહીને કાઢી મૂક્યા કે લગ્ન પછી સ્ત્રી તેની નોકરીની જવાબદારી યોગ્ય રીતે નિભાવી શકતી નથી.
કેટલી અજીબ વાત છે કે કોઈ પણ પરિણીત પુરુષને તેની નોકરીમાંથી એ કારણસર કાઢી મૂકવામાં આવતો નથી કે તે લગ્ન પછી નોકરી કરવા માટે યોગ્ય નથી.
સેલિનાએ 26 વર્ષ સુધી ભારતીય સેના સામે કોર્ટમાં લડાઈ લડી અને તે કેસનો નિર્ણય ગયા મહિને જ આવ્યો. સુપ્રીમ કોર્ટે પોતાના નિર્ણયમાં કહ્યું હતું કે મહિલાએ લગ્ન કર્યા હોવાને કારણે નોકરીમાંથી કાઢી મૂકવું એ માત્ર પિતૃસત્તાક જ નહીં પરંતુ મહિલાના માનવીય સન્માન અને ગરિમાની પણ વિરુદ્ધ છે. આપણો કાયદો આને મંજૂરી આપી શકે નહીં. આપણે કેવી રીતે કહી શકીએ કે લગ્ન પછી સ્ત્રી તેની વ્યાવસાયિક જવાબદારીઓ નિભાવવામાં સક્ષમ નથી?
પરંતુ જરા વિચારો, આ દેશમાં 26 વર્ષ પહેલા લગ્ન કરવા બદલ મહિલાને નોકરીમાંથી કાઢી મુકવી શક્ય હતી. અથવા તેને નોકરી આપતા પહેલા તેને આવા પ્રશ્નો પૂછવા જોઈએ કે તે પરિણીત છે કે કેમ કે તેનો લગ્ન કરવાનો કોઈ ઈરાદો છે. પરંતુ આજે આવું થઈ શકે તેમ નથી.
આનો અર્થ એ નથી કે હવે પિતૃસત્તાનો સંપૂર્ણ અંત આવ્યો છે, ભેદભાવ જડમૂળથી ઉખડી ગયો છે. પરંતુ દરરોજ આપણે તેને ખતમ કરવાની દિશામાં એક નાનું પગલું ભરી રહ્યા છીએ. તમે જેઓ અત્યારે આ વાંચી રહ્યા છો, જેઓ આ વાત સાથે સંમત છો, તમારા જીવનમાં છોકરીઓની સ્વતંત્રતા અને સમાનતા સાથે છો, તે બધા દરરોજ નાના નાના પગલાઓ લઈ રહ્યા છો જે આ દુનિયાને થોડી સારી બનાવી રહ્યા છે.
તાજેતરમાં જ સંયુક્ત રાષ્ટ્રની સંસ્થા યુનિસેફે ભારતમાં એક સર્વે કર્યો હતો. આ સર્વેમાં દેશભરમાં 18 થી 23 વર્ષની વયના 24,000 થી વધુ યુવાનોએ જણાવ્યું હતું કે છોકરીઓ માટે અભ્યાસ પૂર્ણ કર્યા પછી સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે તેઓ આર્થિક રીતે આત્મનિર્ભર બને અને નોકરી કરે. આ વાત માત્ર છોકરીઓએ જ કહી ન હતી. છોકરાઓ અને છોકરીઓ બંને આમાં સામેલ છે, જેમને લાગે છે કે છોકરીઓએ પહેલા જોબ માર્કેટમાં પોતાનું સ્થાન સુરક્ષિત કરવું જોઈએ.
ખુશ રહેવાની બીજી એક વાત છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર જે લોકોએ ગયા વર્ષે અમેરિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા, યુરોપ, ઈંગ્લેન્ડ જેવા દેશોમાં અભ્યાસ માટે અરજી કરી હતી. એજ્યુકેશન લોન લેનારાઓમાં છોકરાઓ કરતાં છોકરીઓની સંખ્યા વધુ છે અને આ છોકરીઓ માત્ર મોટા મહાનગરોની જ નથી. આ છોકરીઓ પણ દેશના ટિયર 2 અને ટિયર 3 શહેરોની છે.
